Anarşizm

Proletarya diktatörlüğü de dâhil, her türlü otoriteye düşman olan, geniş çapta üretim temeline dayanan toplum ilerlemesinin karşısına küçük, özel mülk sahipliğinin çıkarlarını koyan bir küçük-burjuva sosyo-politik eğilim. Anarşizmin felsefi temelleri, bireycilik, sübjektivizm ve iradeciliktir. Anarşizmin ortaya çıkışı, ütopik teorileri Marx, ve Engels tarafından eleştirilmiş olan Schmidt, Stirner, Proudhon ve Bakunin gibi adlara bağlanır. Anarşizm, 19cu yy.da Fransa’da, İtalya’da ve İspanya’da yaygınlaşmıştı. Anarşizm, sömürüye karşı genel lâflar söylemekten öteye gidemediği gibi, sömürünün nedenlerini ve sınıf mücadelesini de anlamak gücünden yoksundur. Siyasi mücadelenin anarşistçe reddedilmesi, objektif olarak, işçi sınıfını burjuva si-yasetine bağımlılaştırmaktan başka bir anlama gelmez. Devrimcilerin devlet ve devletin genel olarak rolü karşısında tutumları, anarşizme karşı mücade-lede en önemli çıkış noktasıdır. Anarşistler burjuva devletten proletaryanın devrime hazırlanması bakımından yararlanabileceğini kabul etmeyip devletin derhal ortadan kaldırılmasını isterler.