"Din halkın afyonudur", ama Nasıl?

 

 Görseldeki yazı, eser yazılırken henüz 26 yaşında olan proletaryanın dahi kuramcısı Karl Marx tarafından dile getirildiği zaman, yıl 1844'tü ve Hegel'i eleştiren bir düşünceyi yazıya döküyordu: "Hegel'in Hukuk Felsefesinin Eleştirisi"! Eserinde birçok şeyi berrak bir biçimde açıklarken dine ilişkin de bu sözleri yazmıştı: "Din, halkın afyonudur."

Kuşkusuz bu sözlerin dine inananlar açısından kabul edilebilirliği olası değil ama bilimi izlemeye çalışanların tamamı bu konuda Marx ile aynı ortak paydada buluşmaktadırlar. Ancak bu ortak paydayı zorunlu olarak ikiye bölmek zorundayız: Paydanın çoğunluk tarafını oluşturanlar (ki buna sosyalist devrimci yapıların çoğunluğu da dahildir), afyonu bir sosyal metaforla uyuşturucuyla eşdeğer görmektedir. Giderek "uyuşturuldukları için karşı çıkamazlar"a ulaştırdılar.

Azınlık olan diğer yarısı ise, Marx'ın bu anlamıyla söylemediğini, dinin, inananlar üstündeki "afyon"luğunun bir "ağrı kesici" boyutuyla olduğunu söylemektedirler, ki, ben de bu düşünceye sahip olanlardanım. Çünkü aynı yazının devamında "Halkın yanılsamalı mutluluğu olarak dinin ortadan kaldırılması, gerçek mutluluğu talep etmek demektir." diye yazmaktadır ve yeterince nettir.  

Erdem Çeliker
31 Mayıs 2021