Paylaşan
Yaşam Tarihleri: MÖ 624/623 – MÖ 548/545
Ülke: Yunanistan
İlgi Alanları: Astronomi-Matematik
Eğitimi: ?
Felsefi Düşüncesi: Thales, doğadaki organik ve inorganik çeşitliliği oluşturan her şeyin içinde "bir ilk ilke" olduğunu, bunun cisimsel bir yapıya sahip olması gerektiğini ve bu "ilk ilke"nin (töz) duyumlarla algılanıyor olması gerektiği düşüncesindeydi. Bu düşünce biçiminin sonucu olarak "töz"ün bir su olduğu sonucuna ulaşarak toprağın suyun üzerinde bulunduğunu, dünyanın bir tepsi gibi olduğunu ve su tarafından taşındığını söylemiştir. (Dünya bir gemi gibi hareket ediyormuş ve suyun hareketliliği nedeniyle sallandığı zaman insanlar deprem oluyor sanıyormuş.)
O’na göre madde ile güç doğal bir bütündü, henüz birbirinden ayrılmamışlardı ve temel maddede tanrısal yaratma gücü bulunuyordu.
Eserleri: İyonya Aydınlanması’nın başlatıcısıdır. Felsefenin ve bilimin başlatıcısı olarak bilinir.
Ülke: Yunanistan
İlgi Alanları: Astronomi-Matematik
Eğitimi: ?
Felsefi Düşüncesi: Thales, doğadaki organik ve inorganik çeşitliliği oluşturan her şeyin içinde "bir ilk ilke" olduğunu, bunun cisimsel bir yapıya sahip olması gerektiğini ve bu "ilk ilke"nin (töz) duyumlarla algılanıyor olması gerektiği düşüncesindeydi. Bu düşünce biçiminin sonucu olarak "töz"ün bir su olduğu sonucuna ulaşarak toprağın suyun üzerinde bulunduğunu, dünyanın bir tepsi gibi olduğunu ve su tarafından taşındığını söylemiştir. (Dünya bir gemi gibi hareket ediyormuş ve suyun hareketliliği nedeniyle sallandığı zaman insanlar deprem oluyor sanıyormuş.)
O’na göre madde ile güç doğal bir bütündü, henüz birbirinden ayrılmamışlardı ve temel maddede tanrısal yaratma gücü bulunuyordu.
Eserleri: İyonya Aydınlanması’nın başlatıcısıdır. Felsefenin ve bilimin başlatıcısı olarak bilinir.
Matematik-Geometri
Matematik alanında çağının çok ilerisinde olan Thales, EskiYunan bilginlerinden Kallimakhos'un aktardığı bir düşünceye göre denizcilere kuzey takımyıldızlarından Büyükayı yerine Küçükayı'ya bakarak yön bulmalarını öğütlemiştir. Mısırlılardan geometriyi öğrenip Yunanlara tanıtmıştır. Bulduğu bazı geometri teoremleri şunlardır:
Çap çemberi iki eşit parçaya böler.
Bir ikizkenar üçgenin taban açıları birbirine eşittir.
Birbirini kesen iki doğrunun oluşturduğu ters açılar birbirine eşittir.
Köşesi çember üzerinde olan ve çapı gören açı, dik açıdır.
Tabanı ve buna komşu iki açısı verilen üçgen çizilebilir.
Genelleştirilmiş 1959 Thales teoremine göre, E noktası AC doğru çizgisi üzerinde olmasa, içeride veya dışarıda olsa bile eşitliği vardır.
(t=1) hâli bilinen klasik Thales teoremidir.
Yaşamı: Bilinen ilk filozof olan Thales’in yaşadığı döneme ait kaynaklarda da adına rastla-namaz ancak hakkındaki bilgiler Herodot, Laertios Diogenes, Aristoteles, Theophrastus gibi filozoflardan edinilir. Anadolu'nun batı sahillerinde bulunan (Aydın civarı) Milet şehrinde doğmuştur. Mısır ve Babil’de matematiğin ve astronominin babası olarak anılırken "Yedi Bilge Kişi"den(*) biri olarak da kabul görmesi oldukça önemlidir ve ayrıca Milet Okulu’nun da kuru-cusudur.
Laertios Diogenes'in aktardığına göre Thales'in ebeveynleri, kökenleri Sur şehrinin Fenikeli mitolojik prensi Kadmos'a kadar uzanan Examyes ve Cleobuline'dir. Diogenes daha sonra birbiriyle çelişen aktarımlar ortaya koyar: Bir aktarıma göre Thales evlenmiştir ve Cybisthus isimli bir çocuğu olmuştur veya aynı isimli yeğenini evlatlık almıştır; ikinci aktarıma göre ise hiç evlenmemiş, annesine, genç bir erkek iken evlenmek için çok erken olduğunu, yaşlandığında ise artık çok geç olduğunu söylemiştir. Daha öncesinde Plutarchos, hikâyenin şu versiyonunu anlatmıştır: Solon Thales'i ziyaret eder ve niye bekâr olarak kaldığını sorar. Thales çocuklar hak-kında endişelenme düşüncesini sevmediğini söyleyerek cevap verir. Yine de birkaç yıl sonra, aile özlemiyle, yeğeni Cybisthus'u evlatlık almıştır.
Thales bir yenilikçi rolü üstlenerek, birçok faaliyette bulunmuştur. Bazıları hiç yazılı kaynak bırakmadığını söyler, diğerlerine göre ise "Gündoğumu ve Ekinoks Üzerine" adlı bir eser bırakmıştır. Ona atfedilen hiçbir kaynak günümüze ulaşmamıştır. Laertios Diogenes Thales'in iki mektubundan alıntı yapar: Biri Ferekidis'e, din üzerine yazdığı kitabı gözden geçirmesi için yazdığı mektup, diğeri ise Solon'a geçici ikamet için bulunduğu Atina'da eşlik etmesi için yazdığı mektuptur. Thales Miletlileri Atinalı koloniciler olarak tanımlar.
Thales’den önce, Yunanlar doğayı ve dünyanın temel maddesini; mitoloji, Tanrılar ve kahra-manlarla açıklıyorlardı. Yeryüzündeki doğa olayları, (depremler, rüzgâr vb.) tanrılarla bağdaştı-rılıyordu.
Doğa olaylarının nedenlerini insan biçimli Tanrılardan çok, doğanın içinde aramıştır. Mitolojik açıklamalar ile ussal açıklamalar arasında bir köprü kurmuştur. Thales'den sonra öğrencileri Anaksimandros ve Anaksimenes de aynı çizgide ilerlemiştir.
Astronomi ve Mühendislik
Herodot'a ve Eudemos'a göre (28 Mayıs MÖ 585'te gerçekleştiği kabul edilen) Güneş tutulma-sını önceden hesaplayıp haber vermiştir. Bu hesabı mevcut bilgisiyle yapamayacağı, Babil'e seyahat ettiği ve o sırada edindiği bilgilerden faydalandığı düşünülür. Astronomi ile uğraşan ve gün dönümlerini önceden hesaplayan biri olarak astronomdur.
Thales'in, bir kuleden, denizdeki gemilerin uzaklıklarını geometrik yöntemlerle hesaplayabil-mekte olduğu söylenir. Gölgemizin bizimle aynı uzunlukta olduğu zamanı gözleyerek, piramit-lerin uzunluğunu, gölgelerine bakarak hesaplamıştır. Aynı zamanda Nil nehrinin yükselmesinin rüzgâra bağlı olduğunu bulmuştur.
Laertios Diogenes'in aktardığına göre Thales'in ebeveynleri, kökenleri Sur şehrinin Fenikeli mitolojik prensi Kadmos'a kadar uzanan Examyes ve Cleobuline'dir. Diogenes daha sonra birbiriyle çelişen aktarımlar ortaya koyar: Bir aktarıma göre Thales evlenmiştir ve Cybisthus isimli bir çocuğu olmuştur veya aynı isimli yeğenini evlatlık almıştır; ikinci aktarıma göre ise hiç evlenmemiş, annesine, genç bir erkek iken evlenmek için çok erken olduğunu, yaşlandığında ise artık çok geç olduğunu söylemiştir. Daha öncesinde Plutarchos, hikâyenin şu versiyonunu anlatmıştır: Solon Thales'i ziyaret eder ve niye bekâr olarak kaldığını sorar. Thales çocuklar hak-kında endişelenme düşüncesini sevmediğini söyleyerek cevap verir. Yine de birkaç yıl sonra, aile özlemiyle, yeğeni Cybisthus'u evlatlık almıştır.
Thales bir yenilikçi rolü üstlenerek, birçok faaliyette bulunmuştur. Bazıları hiç yazılı kaynak bırakmadığını söyler, diğerlerine göre ise "Gündoğumu ve Ekinoks Üzerine" adlı bir eser bırakmıştır. Ona atfedilen hiçbir kaynak günümüze ulaşmamıştır. Laertios Diogenes Thales'in iki mektubundan alıntı yapar: Biri Ferekidis'e, din üzerine yazdığı kitabı gözden geçirmesi için yazdığı mektup, diğeri ise Solon'a geçici ikamet için bulunduğu Atina'da eşlik etmesi için yazdığı mektuptur. Thales Miletlileri Atinalı koloniciler olarak tanımlar.
Thales’den önce, Yunanlar doğayı ve dünyanın temel maddesini; mitoloji, Tanrılar ve kahra-manlarla açıklıyorlardı. Yeryüzündeki doğa olayları, (depremler, rüzgâr vb.) tanrılarla bağdaştı-rılıyordu.
Doğa olaylarının nedenlerini insan biçimli Tanrılardan çok, doğanın içinde aramıştır. Mitolojik açıklamalar ile ussal açıklamalar arasında bir köprü kurmuştur. Thales'den sonra öğrencileri Anaksimandros ve Anaksimenes de aynı çizgide ilerlemiştir.
Astronomi ve Mühendislik
Herodot'a ve Eudemos'a göre (28 Mayıs MÖ 585'te gerçekleştiği kabul edilen) Güneş tutulma-sını önceden hesaplayıp haber vermiştir. Bu hesabı mevcut bilgisiyle yapamayacağı, Babil'e seyahat ettiği ve o sırada edindiği bilgilerden faydalandığı düşünülür. Astronomi ile uğraşan ve gün dönümlerini önceden hesaplayan biri olarak astronomdur.
Thales'in, bir kuleden, denizdeki gemilerin uzaklıklarını geometrik yöntemlerle hesaplayabil-mekte olduğu söylenir. Gölgemizin bizimle aynı uzunlukta olduğu zamanı gözleyerek, piramit-lerin uzunluğunu, gölgelerine bakarak hesaplamıştır. Aynı zamanda Nil nehrinin yükselmesinin rüzgâra bağlı olduğunu bulmuştur.
--------------------
(*) İlk gerçek felsefe tarihçisi Laertios Diogenes yedi kişiyi şöyle sayar: Kleobulos, Solon, Khilon, Pittakos, Thales, Bias, Periandros. Diogenes Laertios listeye İskit filozofu Anakharsis’i, Khenli (Peloponnesos) Myson’u, Syroslu Pherekydes’i, Knossoslu (Girit) Epimenides’i de katar.
0 Post a Comment: